آیا قبل از پیامبر نیز روزه واجب بوده است ؟

[مدیر انجمن]

پرسش:

آيا قبل از پيامبر اكرم‌ ماه رمضان وجود داشت‌؟ به چه صورت انجام مي‌گرفت‌؟ آيا روزه بر يهوديان و غيرمسلمانان نيز واجب بود؟

پاسخ:

از آيه
" يَـََّأَيُّهَا الَّذِين‌َ ءَامَنُواْ كُتِب‌َ عَلَيْكُم‌ُ الصِّيَام‌ُ كَمَا كُتِب‌َ عَلَي الَّذِين‌َ مِن قَبْلِكُم‌ْ لَعَلَّكُم‌ْ تَتَّقُون‌َ ;(بقره‌،183)
اي افرادي كه ايمان آورده‌ايد، روزه بر شما نوشته شده‌، همانگونه كه بر كساني كه قبل از شما بودند نوشته شد; تا پرهيزگار شويد."

بر مي‌آيد كه روزه در ميان پيروان اديان آسماني گذشته مرسوم بوده و از تورات و انجيل فعلي نيز بر مي‌آيد كه روزه در ميان يهود و نصاري معمول بود و اقوام و ملل ديگر، هنگام مواجه شدن با غم و اندوه‌، روزه مي‌گرفتند،

همچنين در آيات ديگري به روزه‌داري برخي افراد مانند: حضرت زكرياغ كه روزه سكوت گرفت (مريم‌، 10) و نيز حضرت مريم‌(مريم‌، 26) و... اشاره شده است‌. "... فإمّا ترين‌ّ مِن البشر أحدًا فقولي‌َّ إنّي نذرت للرّحمَن صومًا فلن أكلّم اليوم إنسيًّا; (مريم‌، 26) هرگاه كسي از انسان‌ها را ديدي‌، (با اشاره‌) بگو: من براي خداي رحمان روزه نذر كرده‌ام و امروز با احدي سخن نمي‌گويم‌."

پس روزه يكي از عبادت‌هايي است كه در همه شرايع الهي وجود داشته ولي چگونگي آن متفاوت است‌.

يكي از انواع روزه‌هايي كه در امت‌هاي پيشين بوده‌، روزة سكوت است‌. در مورد روزه سكوت‌، برخي گفته‌اند: شخص روزه‌دار در اديان گذشته‌، علاوه بر خودداري از خوردن و نوشيدن بايد از صحبت كردن با ديگران هم خودداري مي‌كرد و فقط حق ذكر گفتن و مناجات با خداوند را داشت‌.

عده‌اي ديگر گفته‌اند: روزه‌دار فقط از صحبت كردن با ديگران ممنوع بود; امّا در خوردن و آشاميدن آزاد بود.(تفسير التحرير، دكتر وهبة‌الزحيلي‌، ج 16، ص 77، نشر: دارالفكر المعاصر، بيروت‌) در مورد مدت روزه‌، برخي آن را يك روز و برخي بيشتر، حتي تا پنجاه روز نقل كرده‌اند.(همان‌، ج 2، ص 157.)
با توجه به اينكه در آن زمان چنين روزه‌اي مرسوم بوده‌، در برخي مواقع بعضي‌ها نذر مي‌كردند كه يك يا چند روز روزه سكوت بگيرند و به جز مناجات با خدا با كس ديگري سخن نگويند.

شايان ذكر است كه اين نوع روزه‌، در شرع اسلام‌، مشروع نيست و حضرت سجاد7 مي‌فرمايد: "روزه سكوت حرام است‌"; البته يكي از آداب روزه كامل در اسلام‌، آن است كه انسان هنگام روزه گرفتن‌، زبان خود را نيز از آلودگي به گناه و مكروهها حفظ كند.(تفسير نمونه‌، آية‌الله مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 13، ص 46، دارالكتب الاسلاميه‌)

ولي از كيفيت و كميّت روزة امت‌هاي گذشته‌، اطلاع دقيقي در دست نيست‌.