برتری پسر بر دختر در دین زرتشتی

[hosein]

سلام
احوال شما

سوال : دختر و پسر فرق داره که بعضی ها پِسری هستن و اگر نوزادشون دختر باشه ناراحت می شن ؟

جواب : نه . اتفاقا خیلی هم بده .

بابا ! پیامبر اسلام ، هم پسر داشت و هم دختر . ولی اتفاقا وقتی خدا به پیامبر دختر داد سوره کوثر نازل شد . نه برای وقتی که پسر دار شدند .

اما خب ! بعضی ها هنوز پسری هستن و ...

در اوستا، یسنای دهم، بند سیزدهم چنین اومده:

«ای هوم زرین، کسی را که از تو بهره‌ای یابد، پسران بسیار می‌بخشی و او را پاک تر و فرزانه‌ تر می‌کنی.»اوستا، پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، چاپ نوزدهم، تهران 1391، ج 1 ، ص 147

یعنی : هوم زرّین (گیاه مقدّس) بر اَشَوَنان (مؤمنان زرتشتی) پسران بسیار می‌بخشد و این یک بهره شمرده شده. توجه دارید که ، پسر نه دختر

در بندِ پانزدهم از همین یَسنا چنین اومده:

«کسی که بر آن باشد تا پیشکشیِ به هوم را خود بخورد، پسران خوب و پسران آتُربان بدو ندهد.» اوستا، پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، چاپ نوزدهم، تهران 1391، ج 1 ، ص 147
یسنا، پژوهش ابراهیم پورداود، انتشارات اساطیر، چاپ دوم، تهران 1387، ص 176
Yasna,Translated by L.H.Mills, from Sacred Books of the East, American Edition 1898, Yasna 10:15

بله، ایزد هَوم اون گنهکاران رو به کیفر گناهشان می‌رسونه و اونا رو از داشتن پسر خوب و آتربان باز می‌دارد. آتربان، آتورباون، آتوروان، آثوروان و آذربان همگی به معنی نگهبانِ آتش است. یعنی موبد، پیشوای دینی. نگاه کنید به:
موبد جهانگیر اوشیدری، دانشنامه ی مزدیسنا، نشر مرکز، چاپ پنجم، تهران 1389، ص 59

توجه : جالبه که نداشتن پسر، کیفر گناه شمرده می‌شه اما نداشتن دختر این جوری نیست!

در یسنای پنجاه و هشتم، بند ششم چنین اومده : «از اوست که چارپایان رسا، چارپایان درست، زندگی درست و پسران درست داریم. از اوست تندرستی و رسایی و برخورداری ما از پاکی.» اوستا، پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، چاپ نوزدهم، تهران 1391، ج 1 ، ص 230-231

توجه : معلومه که داشتن پسرانِ درست، همگام با زندگی درست و فزونی در سرمایه و تندرستی، رسایی و پاکی شمرده می‌شه اما دختران به چیزی شمرده نمی شن.

در یسنا، هات شصت و هشتم، بند پنجم اومده که: «ای [آبِ] اهوراییِ اهوره؛ مرا بهترین سرای اشَوَنَان ببخش، مرا روشنایی همه گونه خوشی دهنده ببخش، مرا پسران کارآمد ببخش.» اوستا، پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، چاپ نوزدهم، تهران 1391، ج 1 ، ص 253

توجه : می بینیم که نیایشگر یسنا از اهورامزدا روشنایی، خوشی و پسر می‌خواهد! در هَفتَن یشتِ کوچکِ اوستا هَفتَن یشتِ کوچک بخشی از یشتها است که به «هفت هایِ یشتها» و «هپتنگ هایتیِ یشتها» معروف است و در آن به ستایش مقدّسینِ بی مرگ می پردازد. نگاه کنید:
موبد جهانگیر اوشیدری، دانشنامه ی مزدیسنا، نشر مرکز، چاپ پنجم، تهران 1389، ص 486

بند پنجم، اومده : «فره وشی‌های اشَوَنان و گروه زنان دارنده ی پسران نامور را [می ستایم].» اوستا، پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، چاپ نوزدهم، تهران 1391، ج 1 ، ص 282

توجه : یعنی زنانی ستایش می‌گردند که پسران ناموَر دارند. اما زنان های که دختردار داشتند ...؟


یشتِ هشتم (تیر یشت) بند پانزدهم چنین آمده که ایزد اهورایی می‌گوید: «کدامین کس را به داشتن پسران توانگری بخشم؟ کدامین کس را گروهی از پسران و رسایی روان دهم؟ اکنون من در جهان استومند -جهان مادّی- به آیین بهترین اشا، سزاوار ستایش و برازنده ی نیایشم.»اوستا، پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، چاپ نوزدهم، تهران 1391، ج 1 ، ص 333
Tishtar Yasht (Hymn to tishtrya , the Star Sirius), Translated by James Darmesteter, From Sacred Books of the East, American Edition, 1898

پسر داشتن، توانگری و رسایی است. یعنی ایزدان سزاوار ستایش و نیایش‌اند چون به اشونان، پسر می‌دهند، اما هیچ نشانی از دختران نیست. انگار از داشتن دختر شرمسارند! این طوریه آیا ؟

همچنین در بند شصت و پنجم از یشت دهم اوستا (مشهور به مهر یشت) درباره ایزدان آمده: «...آن که شهریاری بخشد، آن که پسران بخشد، آن که زندگی بخشد، آن که بهروزی بخشد، آن که دَهِشِ اَشا بخشد...»اوستا، پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، چاپ نوزدهم، تهران 1391، ج 1 ، ص 368
Mihr Yasht (Hymn to Mithra), Translated by James Darmesteter, From Sacred Books of the East, American Edition, 1898

یه سوال : یعنی «دختر داشتن» ارزش بر زبان آوردن نداره؟ اما پسر داشتن مایه‌ی بهروزی و خوشبختی و پاکیه؟

در نسکِ وندیدادِ اوستا، فرگرد چهارم، بند چهل و هفتم آمده است: «ای سپیتمان زرتشت؛ مردی که همسری دارد برتر از کسی است که همسری ندارد و پسرانی پدید نمی آورد.» اوستا، پژوهش دکتر ج.دوستخواه، انتشارات مروارید، چاپ نوزدهم، تهران 1391، ج 1 ، ص 699

در متن اوستایی وندیداد می خوانیم که زنانِ پسردار (puthrâne) برتر از زنانِ بی پسر (aputhrâi) هستند:

adhaêca uiti nâirivaite zî-tê ahmât pourum framraomi spitama zarathushtra ýatha makhavô fravâxshôit vîsâne ahmât ýatha evîsâi puthrâne ahmât ýatha aputhrâi shaêtavatô ahmât ýatha ashaêtâi.

روشنه که اینجا هم "پسر داشتن" نشان برتری هست! گرچه در برخی موارد فوق، برخی مترجمین واژه‌ی "puthra" ـ اوستایی را به معنی "فرزند" گرفته‌اند لیکن معنی اصلی و درست آن «پسر» است. در واژه نامه های اوستایی این مطلب آمده است. از جمله :
A Dictionary of the Avesta Language, by Kavasji Edulji Kanga, The Educatian society's Steam Press, Bombay 1900, pp 329

اما به راستی ریشه ی این تفکر کجاست؟ چرا در دین زرتشتی پسران مایه برکت و روشنی و عزت و سربلندی‌اند؟ اما در این افتخارات نامی از دختران نیست؟ پاسخ این سؤال را در بُندَهِشن (یکی از معتبرترین متون پهلوی) می‌خوانیم که اهورامزدا دختران و زنان را از سَرده ی (یعنی نژاد) پتیاره ی جَهی آفرید. (جَهی یعنی زن پست و هرزه که از پدیده‌های اهریمنی به وجود آمده است.موبد جهانگیر اوشیدری، دانشنامه ی مزدیسنا، نشر مرکز، چاپ پنجم، تهران 1389، ص 239

و بعضی گفتند: جَهی نام یک دیو اهریمنی است.) به هر روی اهورامزدا دختران و زنان را از سرده (یا همان نژادِ) خباثت و پلیدی آفرید. و حتی اومده که «اگر مخلوقکی را می‌یافتم که مرد را از او کُنَم، آنگاه هرگز تو را نمی‌آفریدم، که تو را آن سرده ی پتیاره از جهی است.» فرنبغ دادگی، بندهش، پژوهش مهرداد بهار، انتشارات توس، چاپ چهارم، تهران 1390، ص 83-84

نظر شما چیه