آیین زردشت در عصر ساسانیان

[hosein]

سلام
احوال شما

سوال : آیین زردشت در عصر ساسانیان چطوری بوده ؟

جواب : "سعید نفیسی"‌ یکی از مورخین ، در مورد حکومت ساسانیان و کشور ارمنستان در آن زمان چنین می نویسد:

«در ارمنستان... ساسانیان، سیاست خشنی پیش گرفته و به "زور شمشیر " می‌خواستند "دین زردشتی" را رواج دهند. ارمنی‌ها در نتیجه همین "خون ریزی‌ها، قرنها پایداری و لجاجت کردند، نخست در مذهب بت‌پرستی خود پافشرده و سپس در حدود سال 302 میلادی اندک اندک، بنای گرویدن به دین عیسوی را گذاشتند».(1)

یا مثلا :

آرتور امانوئل کریستنسن ایران‌شناس، خاورشناس، لغت ‌شناس و پژوهشگر معروف اهل دانمارک در مورد حکومت ساسانیان چنین اظهار نظر می کند:

«روحانیان زردشتی بسیار متعصب بودند، هیچ دیانتی را در داخل کشور تجویز نمی‌کردند، لیکن این تعصب بیشتر علل سیاسی بود، دین زردشت دیانت تبلیغی نبود و روساء آن داعیه نجات و رستگاری کلیه ابناء بشر را نداشتند، اما در داخل کشور مدعی تسلط تام و مطلق بودند، پیروان سایر دیانات را که رعیت ایران به شمار می‌آمدند محل اطمینان قرار نمی‌دادند، خاصه اگر هم کیشان آنها در یکی از ممالک خارجه دارای عظمتی بودند.(2)


باز "سعید نفیسی"‌ در مورد حکومت ساسانیان و پادشاهان و موبدان زرتشتی در آن زمان چنین می نویسد:

«مهمترین سبب آشفتگی اوضاع ایران در دوره ساسانیان این بوده است که پیش از پادشاهی این خاندان همه مردم ایران پیرو دین زردشت نبودند و اردشیر بابکان چون مؤبدزاده بود و به یاری روحانیان دین زردشت به سلطنت رسید به هر وسیله که بود دین نیاکان خود را در ایران انتشار داد و چون پایه تخت ساسانیان بر پشتیبانی موبدان قرار گرفت از آغاز، روحانیان نیروی بسیاری در ایران یافتند و مقتدرترین طبقه ایران را تشکیل دادند و حتی بر پادشاهان برتری یافتند چنان که پس از مرگ هر پادشاهی تا میان کسانی که حق سلطنت داشتند کسی را برنمی‌گزیدند و با دست خود تاج بر سرش نمی‌گذاشتند به پادشاهی نمی‌رسید.

به همین جهت است که از میان پادشاهان این سلسله تنها اردشیر بابکان پسرش شاپور را به ولیعهدی برگزیده است. دیگران هیچ یک جانشین خود را اختیار نکرده و ولیعهد نداشته‌اند. زیرا اگر "مؤبدان موبد" به نظر پادشاه تن نمی‌داد کسی به سلطنت نمی‌رسید. در تمام این دوره پادشاهان همه دست نشانده "موبدان موبد"‌ بودند و هر یک از ایشان که فرمان بردار نبود دچار مخالفت مؤبدان می‌شد و او را بدنام می‌کردند، چنانکه یزدگرد دوم که با ترسایان بدرفتاری نکرد و به دستور مؤبدان به کشتار ایشان تن در نداد او را "بزهکار" و "بزهگر" نامیدند و همین کلمه است که تازیان "اثیم" ترجمه کردند. وی پس از هشت سال پادشاهی ناچار شد مانند پدران خود با ترسایان ایران بدرفتاری کند».(3)

نظر شما چیه
----------------------------------------------------------------------
(1) نفیسی سعید, تاریخ اجتماعی ایران، ج2 ص 21
(2)کریستن‌سن، آرتور. ایران در زمان ساسانیان. ترجمهٔ غلامرضا رشید یاسمی. تهران: مؤسسهٔ انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۷. ص29
(3) نفیسی سعید, تاریخ اجتماعی ایران، ج2 ص 19