اسلام اختياری ايرانيان از نگاه دانشمندان غيرمسلمان

[hosein]

سلام

احوال شما

اسلام اختياری ايرانيان از نگاه دانشمندان غيرمسلمان چطوریه ؟

جواب : احسان یارشاطر، بنیانگذار مرکز مطالعات ایرانشناسی و استاد بازنشسته مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک در مورد مسلمان شدن ایرانیان بعد از حمله اعراب چنین بیان می دارد:

«دین زرتشتی تحت فشار سپاه عرب و جذابیت کیشی که از قیود و سنت‌های کهن آزاد بود راه را برای اسلام هموار کرد و عمده ایرانی‌ها به استقبال دین جدید رفتند. جامعه زرتشتی که زمانی در اوج بود به اقلیتی ناامید تنزل یافت».(1)

احسان یارشاطر، بنیانگذار مرکز مطالعات ایرانشناسی و استاد بازنشسته مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک در مورد مسلمان شدن ایرانیان بعد از حمله اعراب چنین بیان می دارد:

«شکست نظامی ساسانیان، هر چند دین زرتشتی را به زوال برد، اما برای ایرانیان (مردم ایران) آزادی به ارمغان آورد، تا دیگر تحت سلطه ظالمانه اجتماعی و مذهبی اواخر دوران ساسانی نباشند. این مسأله نیروی خلاق آن‌ها را بر انگیخت.

روشنفکران نخبه ایرانی خودشان را وقف اسلام و زبان عربی کردند و به شکل گرفتن و گسترش تمدن جهانی اسلام کمک نمودند. با وجود اینکه هیچ عنصری به مانند مذهب در جهان اسلام در متّحد نمودن مسلمانان موثر نبود، ولی مبالغه آمیز نیست اگر گفته شود ایرانیان سلسله جنبان توسعه تمدن اسلامی بودند».(2)

ریچارد نلسون فرای، استاد اسبق دانشگاه هاروارد ایالات متحده در رشته ایران‌شناسی: اکثر ایرانیان در برابر اسلام، مخالفتی نکردند.

«تصور کهن ریختن عربان از بیابان با یک دست به قرآن و دست دیگر شمشیر ، اینک کاملا منسوخ شده است. این چنین پدیده ای هرگز نبوده است و امروزه واقعیات آشکارتر شده اند.»(3)

برتولد اشپولر (Bertold Spuler) دانشمند ایران‌شناس (۱۹۱۱-۱۹۹۰) استاد دانشگاه مونیخ ?? آلمان و رییس اسبق مؤسسه اسلام‌شناسی گوتینگن در مورد قبول کردن اسلام توسط ایرانیان در ۱۴۰۰ سال قبل چنین بیان می کند:

«تقریبا تمام ایرانیان بدون اعمال زور و فشار خارجی معتنابهی از طرف فاتحان، در مدت قرون اندکی به اسلام گرویده اند.»(4)

پژوهشگر زرتشتی، پروفسور جمشید گرشاسب چوکسی، استاد دانشگاه ایندیانای ایالات متحده ? امریکا و سرپرست برنامه‌های مطالعاتی خاورمیانه درباره مسلمان شدن ٫ایرانیان چنین نظریه ای را دارد:
«اکثر ایرانیان هنگامی که دیدند اصول و مبانی زرتشتی دیگر کارآیی ندارد، از روی اختیار مسلمان شدند.»

پیروزی‌های سپاه عرب (با آن تجهیزات بسیار ابتدایی) بر امپراتوری ساسانی، بسیاری را به این نتیجه‌گیری واداشت "که خداوند بر آن است که جانب اعراب را بگیرد" لذا بسیاری از مردمان و نظامیان ایرانی، مسلمان شدند.(5)

پژوهشگر زرتشتی، پروفسور جمشید گرشاسب چوکسی، استاد دانشگاه ایندیانای ایالات متحده ? امریکا و سرپرست برنامه‌های مطالعاتی خاورمیانه درباره مسلمان شدن برخی از شهر های ایران چنین نظریه ای را دارد:

«گرویدن به اسلام در آذربایجان،‌ خوزستان و سیستان نیز اغلب داوطلبانه و عاری از تحمیل بود. در آن نقاط، اسلام معمولاً در نتیجه فعالیت‌های مبلغانی انتشار یافت که خطاب به خانواده‌ها و طایفه‌ها تبلیغ دینی می‌کردند».

«تغییر داوطلبانه دین که اهمیتی پایدار داشت، در خراسان نیز اهمیت یافت. در آن جا تغییر دسته جمعی دین در شهرها همانند این گونه تغییر دین، در مرکز ایران بود.»(6)

خانم مری بویس (1920-2006)، ایران‌شناس بریتانیایی??، استاد مطالعات شرق دانشگاه لندن، درباره اسلام آوردن ایرانیان، می‌نویسد:

هر چند بعضاً فشارهایی وجود داشت، اما بسیاری از ایرانیان، در اثر عواملی چون

1-دعوت شورانگیز مبلغین مسلمان

2-جذابیت و سادگی تعالیم اسلام

و 3- همچنین برای رهایی قوانین پیچیده و آزاردهنده زرتشتی، مسلمان شدند.(7)

نظر شما چیه
-------------------------------------------------
(1) کتاب ششم دینکرد، ترجمه دکتر فرشته آهنگری، تهران، انتشارات صبا، ۱۳۹۲. ص ۱۳.
(2)The Persian presence in the Islamic world, p. 90 (Chapter 1, By Ehsan Yarshater), editted by Richard G. Hovannisian and Georges Sabagh
(3) ریچارد نلسون فرای، عصر زرین فرهنگ ایران، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: انتشارات سروش، ۱۳۶۳. ص 89-90.
(4) برتولد اشپولر، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمه مریم میر احمدی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1373. ج ۱، ص ۲۳۹-240.
(5) جمشید گرشاسب چوکسی، ستیز و سازش، ترجمه نادر میرسعیدی، تهران: انتشارات ققنوس، ۱۳۸۱. ص 104 و ۹۴
(6) جمشید گرشاسب چوکسی، ستیز و سازش، ترجمه نادر میرسعیدی، تهران: انتشارات ققنوس، ۱۳۸۱. ص 104 و 99
(7) جمشید گرشاسب چوکسی، ستیز و سازش، ترجمه نادر میرسعیدی، تهران: انتشارات ققنوس، ۱۳۸۱. ص 104 و 99