نامه ها و سخنان حضرت علی (ع) درباره ی مردم ایران (2)

[hosein]

سلام
احوال شما

سوال : آیا امیرالمومنین علی ابن ابی طالب در مورد ایران هم نامه ای داشتن؟

جواب : بله .


نامه امام علی علیه سلام به مأموران مالیات بود که به سوی ایران ، مصر و شام فرستاده شدند. نامه 51 نهج البلاغه :


«از بنده خدا علی امیر مومنان به کارگزاران جمع ‏آوری مالیات... در روابط خود با مردم انصاف داشته باشید، و در برآوردن نیازهایشان شکیبا باشید همانا شما خزانه ‏داران مردم، و نمایندگان ملت، و سفیران پیشوایان هستید، هرگز کسی را از نیازمندی او باز ندارید، و از خواسته ‏های مشروعی محروم نسازید، و برای گرفتن مالیات از مردم، لباسهای تابستانی یا زمستانی، و مرکب سواری، و برده کاری او را نفروشید، و برای گرفتن درهمی، کسی را با تازیانه نزنید، و دست‏ اندازی به مال کسی نکنید. چه نمازگزار باشد، یا حتی غیر مسلمانی که در پناه اسلام است... (1)

نامه پنجاه و نهم نهج البلاغه ، نامه ی امام علی به اسود بن قطبه ؛ فرمانده حلوان ( کرمانشاه امروزی )

...پس کار مردم در آنچه حق است نزد تو یکسان باشد. زیرا در ستمکاری بهایی برای عدالت یافت نمی ‏شود، از آنچه که همانند آن را بر دیگران نمی‏ پسندی پرهیز کن،... و دنیاپرست ساعتی در آن نمی‏ آساید جز آنکه در روز قیامت از آن افسوس می‏ خورد،... و به اندازه توان در امور مردم تلاش کنی، زیرا آنچه در این راه نصیب تو می ‏شود، برتر از آن است که از نیروی بدنی خود از دست می‏ دهی، بدرود... نهج البلاغه ، ترجمه ی مرحوم محمد دشتی ، مؤسسه فرهنگی امیرالمؤمنین ؛ قم ، چاپ اول 1385 ، ص 425

ابن ابی الحدید، دانشمند سنّی مذهب قرن هفتم هجری در شرح نهج البلاغة نقل می کند که روزی اميرالمؤمنين علی (عليه السلام) بر فراز منبر مردم را موعظه می نمود. در آن حال مردی نزد حضرت رسيد و آهسته در گوش امام سخنی گفت که آثار خشم در صورت آن حضرت پديدار شد، آنگاه حضرت سکوت کرد. ناگاه اشعث بن قيس با سرعت خود را نزديک منبر امام رساند و عرض کرد يا علی! اين موالیان سرخر (ايرانيان) در مقابل روی شما بر ما چيره و غالب شدند. (علیه یکی از حکام محلّی که خراج گذار حکومت اسلامی بود، شورش کردند) ولی شما از آنها جلوگيری نمی کنيد. در این هنگام صعصعة بن صوحان - يکی از ياران باوفای امام - با شنيدن اين اهانت دست به پشت اشعث زد و گفت: «انا لله و انا اليه راجعون.» امام در حاليکه از گفتار اشعث سخت ناراحت شده بود به موعظه مردم ادامه داد و فرمود: «اين شکم گنده ها - سران عربی - خود روزها در بستر نرم استراحت ميی کنند و آنان (ايرانيان) در روزهايی گرم کوشش می نمايند و اکنون عرب از من می خواهد که آنها (ايرانيان) را از خود طرد کنم، تا از ستمکاران باشم. سوگند به ايزد متعال که دانه را شکافته و آدمی را آفريده از پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم شنيدم که مي فرمود: بخدا قسم همچنان که در آغاز، شما بر سر ايرانی ها می کوبید، در آینده ایرانی ها بر سر شما می کوبند و شما را به اسلام بر می گردانند...(2)

نظر شما چیه
---------------------
همچنین ابراهيم بن محمد ثقفى (قرن سوم هجری) در کتاب الغارات . ابراهيم بن محمد ثقفى، الغارات، مؤسسه دارالكتاب قم، 1410 هجرى قمری ، ج 2 ص 341

و نور الدين علی بن أبی بكر الهيثمی (از علمای سنّی مذهب قرن هشتم هجری) در کتاب "مجمع الزوائد ومنبع الفوائد" . نور الدين علی بن أبی بكر الهيثمی، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، الناشر : دار الفكر، بيروت، 1412 هـ ، ج 7 ص 476

و جلال الدین سیوطی (از علمای سنّی مذهب قرن نهم هجری) در "جامع الأحاديث" این روایت را نوشته اند. جلال الدين السيوطی ، جامع الأحاديث ، ج 30 ص 494 روایت شماره 33622

(1)نهج البلاغه ، ترجمه ی مرحوم محمد دشتی ، مؤسسه فرهنگی امیرالمؤمنین ؛ قم ، چاپ اول 1385 ؛ ص 401

(2) ابن أبی الحديد المعتزلی، شرح نهج البلاغة، ناشر: دار احياء الكتب العربية بیروت، ج 20 ص 284 و همچنین: انتشارات كتابخانه آيت الله مرعشى قم، 1404 هجرى قمرى، ج 19 ص 124