هر کس حق الناسی به گردن دارد برگردد

[hosein]

سلام

احوال شما

سوال : آیا این مطلب درست هست که امام حسین علیه السلام شب عاشورا خطاب به اصحابشان فرمودند که هر کس حق الناسی به گردن دارد برگردد ؟

جواب : موسى بن عمير از پدرش نقل مى‏ كند كه امام عليه السلام (در روز عاشورا) به من فرمود :

« (ميان همه يارانم) اعلام كن هر كس دَيْنى بر عهده دارد با من كشته نشود؛ زيرا كه من از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيدم فرمود: «هر كس از دنيا برود و دَيْنى بر ذمّه داشته باشد، از حسنات وى در فرداى قيامت برداشته مى‏ شود».

در نقل ديگرى اومده كه عمير انصارى گفت:

امام عليه السلام به من فرمود:

« ميان مردم اعلام كن هر كس بدهكار است در ركاب من پيكار نكند، زيرا هر كس از دنيا برود در حالى كه دينى بر عهده‏ اش باشد كه چاره ‏اى براى آن نكرده باشد گرفتار دوزخ مى‏ شود».

مردى برخاست و گفت: همسرم پذيرفت كه از طرف من بپردازد. امام عليه السلام پاسخ داد :

«كفالت آن زن چه فايده ‏اى دارد؟ آيا او قدرت دارد چنين كند؟!».(1)

راستى عجيب است كه انسانى در بحرانى‏ ترين شرايط، حتّى به بدهكارى‏ هاى اصحاب و ياران خود به مردم توجّه داشته باشد و راضى نشود بدهكاران همراه او پيكار كنند و شهيد شوند؛ مبادا حقوق مردم از دست برود.

اين برنامه را با كار كسانى مقايسه كنيد كه سراسر زندگى آنها انباشته از حرام و حقوق مردم بوده و كمترين اهمّيّتى براى آن قائل نبودند، اصلًا چيزى را به نام «حقّ الناس» باور نداشتند. (2)

البته باید توجه کرد

مطلب مذکور در منابع مستند شیعی نیامده است و در کتاب احقاق الحق نیز این جریان از کتابی نه چندان مشهور اهل سنت چون المتفق و المفترق ، بغدادی ج 10 ص 117 نقل شده است .

على بن ابى حمزه می گوید :

« دوستى داشتم كه از دبيران بنى ‏اميّه بود؛ به من گفت: از امام صادق عليه السلام براى من اجازه ملاقات بگير. من از حضرت اجازه خواستم و ايشان اجازه داد. وقتى آن مرد به حضور حضرت‏ رسيد، سلام كرد و نشست و سپس گفت: فدايت شوم، من در دستگاه ادارى اين جماعت كار مى‏ كردم و از دنياى آنان به مال و منال فراوانى رسيدم و براى به دست آوردن آن، چشم بر هم‏ نهادم (به حلال و حرام توجّهى نكردم) ... آيا راهى براى بيرون آمدن [از اين وضع‏] دارم؟ فرمود: اگر برايت بگويم انجام مى ‏دهى؟ عرض كرد: انجام مى‏ دهم.

فرمود: از تمام مال و ثروتى كه در دستگاه ادارى آنها به دست آورده ‏اى خودت را خلاص كن. كسانى را كه مى‏ شناسى مالشان را به آنها برگردان و كسانى را كه نمى‏ شناسى از طرفشان صدقه بده. در اين صورت، من براى تو ضمانت مى‏ كنم كه خداوند عزّوجلّ تو را به بهشت برد.»(3)

البته

اگر به صورت غیر عمد انسان با حق الناس وارد عرصه قیامت شود و در پرداخت آن کوتاهی نکرده باشد می تواند امید به بخشش آن داشته باشد زیرا امام صادق علیه السلام فرمود :

« زمانی که روز قیامت شود خداوند حساب شیعیان ما را بر عهده ما میگذارد آنچه از حقوق پرودگار بر ذمه آنان است حضرت محمد شفیع می شود و خداوند آنان را می بخشد و آنچه از حقوق مردم بر ذمه آنان است حضرت محمد شفیع می شود و بجای آنان ادا می کند و آنچه از حقوق ما اهل بیت بر ذمه آنان است ما نیز به آنان می بخشیم تا آنان بدون حساب وارد بهشت شوند»(4)

نظر شما چیه
--------------------------------------------------
(1) احقاق الحق ج 19 ص 429
(2) عاشوراء ... ، مکارم شیرازی ، ص 414
(3) الکافی ج 5 ص 106
(4) بحار الانوار ج7 ص274 _ الکافی ج8 ص162